Instytucja władzy rodzicielskiej określana jest jako jedna z najistotniejszych spośród instytucji prawnych unormowanych w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym. Co prawda nie została w nim zdefiniowana wprost, jednak w piśmiennictwie ugruntowało się, że władza rodzicielska jest ogółem uprawnień i obowiązków rodziców względem małoletniego dziecka, które za główny cel mają zapewnienie pieczy nad jego osobą oraz majątkiem.
Zakres władzy rodzicielskiej
Tytułem wstępu zaznaczyć należy, iż władza rodzicielska jest stosunkiem prawnym wynikającym z więzi rodzica z dzieckiem. Dlatego też, zakres władzy rodzicielskiej jest taki sam zarówno dla matki, jak i ojca. Niezależnie od okoliczności – czy też pozostają oni w związku małżeńskim, czy nawet wcale go nie zawarli.
Przewodnią cechą władzy rodzicielskiej jest uprawnienie do decydowania w sprawach dotyczących dziecka. Mowa o całokształcie życia dziecka – rodzic z pełnią władzy rodzicielskiej może realizować ją poprzez podejmowanie decyzji np. o:
- zdrowiu – np. sposób i miejsce leczenia,
- edukacji – np. wybór placówki edukacyjnej albo zajęć dodatkowych dla dziecka,
- religii – np. przyjęcie przez dziecko sakramentów kościelnych,
- majątku dziecka – np. rozporządzanie mieniem, którem właścicielem jest dziecko.
Warto jednak nadmienić, że zarząd sprawowany przez rodziców nie obejmuje zarobku dziecka ani przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku – Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy ogranicza ten obszar zarządu rodzica nad majątkiem dziecka.
Władza rodzicielska a majątek dziecka
Podkreślenia wymaga uprawnienie, a zarazem obowiązek rodziców do sprawowania pieczy nad majątkiem dziecka. Jako że w ramach władzy rodzicielskiej rodzic jest przedstawicielem ustawowym dziecka, posiada on najszerszą decyzyjność w sprawach dotyczących zarządu majątkiem dziecka. Obwarowane jest to jednak tym, że czynności rodziców przekraczające zwykły zarząd wymagają uzyskania do ich dokonania zgody sądu opiekuńczego.
Praktycznym przykładem takiego ustawowego ograniczenia władzy rodzicielskiej jest okoliczność, w której dziecko zostaje powołane do spadku. W takiej sytuacji zanim rodzic wyda w imieniu dziecka (jako jego przedstawiciel) oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, winien on najpierw uzyskać zgodę sądu opiekuńczego na dokonanie tej czynności.
Dobro dziecka a władza rodzicielska
Życie rodziny opiera się na wielu wartościach, zaś jednym z nich powinna być zasada dobra dziecka. Jest ona jednocześnie generalną zasadą wykonywania władzy rodzicielskiej. Rozumie się przez to, iż wszystkie działania rodziców powinny być zgodne z interesem dziecka. Uwzględnia się przy tym jego wiek, stan zdrowia czy środowiska, w którym dziecko się wychowuje. Czyny rodzica wyraźnie sprzeczne z zasadą dobra dziecka stanowić mogą przesłankę pozbawienia go władzy rodzicielskiej lub przynajmniej jej ograniczenia bądź zawieszenia. Jako przykład niedopełnienia staranności w wykonywaniu władzy rodzicielskiej podać można choćby brak realizacji obowiązku alimentacyjnego czy unikanie kontaktów z dzieckiem. Natomiast nadużycie władzy rodzicielskiej następuje wtedy, gdy rodzic rozporządza majątkiem małoletniego w sposób, który godziłoby w jego interes ekonomiczny.
Pozbawienie czy ograniczenie władzy rodzicielskiej?
W zależności od stopnia niedopełnienia obowiązków lub nadużycia praw związanych z władzą rodzicielską, rozwiązaniem może być ograniczenie jej, zawieszenie lub zupełne pozbawienie rodzica praw do decydowania o życiu dziecka. W polskich sądach rocznie rozpatrywanych jest około 20 tysięcy spraw z zakresu władzy rodzicielskiej. Sądy rodzinne działają w tej kwestii zarówno z urzędu, jak i na wniosek drugiego rodzica.
Skutkiem pozbawienia władzy rodzicielskiej jest odebranie rodzicowi decyzyjności w sprawach dziecka, takich jak leczenie czy zarząd majątkiem. Nie wpływa to jednak na uregulowanie kontaktów czy alimenty – instytucje te pozostają w oderwaniu od zakresu władzy rodzicielskiej. Należy jednak pamiętać, że poczynania rodzica w związku z nimi może wpływać na argumentację wniosku o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej.
Władza Rodzicielska – Kancelaria Radcy Prawnego Lidia Makarska
Oferujemy pomoc prawną dla rodziców z Bydgoszczy, Osielska i okolic, mierzących się z różnymi problemami z zakresu władzy rodzicielskiej. Wspieramy tych starających się o władzę rodzicielską na wyłączność w przypadku, gdy drugi rodzic rażąco nie dopełnia obowiązków lub nadużywa swoich uprawnień. Nie pozostawiamy także samych sobie rodziców, którym grozi utrata władzy rodzicielskiej na skutek krzywdzącej argumentacji drugiej strony.
Jeśli borykasz się z podobnym problemem, skontaktuj się z nami już teraz. Umówimy się na spotkanie, przeanalizujemy twój problem i udzielimy konkretnej pomocy prawnej.
Zaobserwuj profil naszej Kancelarii na Facebooku!
