PRAWO SPADKOWE

Dziedziczenie majątku może odbywać się na dwa sposoby. W zależności od tego czy zmarły sporządził testament może mieć miejsce dziedziczenie testamentowe bądź ustawowe. Dziedziczenie ustawowe regulowane jest przepisami prawa cywilnego, określając najbliższe osoby zmarłego, które automatycznie stają się spadkobiercami w przypadku braku testamentu.

Spadkobiercami ustawowymi są zazwyczaj najbliżsi krewni zmarłego, włączając w to małżonka, dzieci, oraz rodziców. Kolejność dziedziczenia jest uregulowana przepisami kodeksu cywilnego, co oznacza, że w przypadku braku testamentu majątek przechodzi na spadkobierców według określonej kolejności.

Aby złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, konieczne jest posiadanie takich dokumentów jak:
– skrócony odpis aktu zgonu
– akt małżeństwa, w przypadku gdy żyje małżonek zmarłego
– odpisy skrócone aktów stanu cywilnego spadkobiercy
– dowód uiszczenia opłaty sądowej oraz opłaty za wpis w rejestrze spadkowym

Dziedziczenie ustawowe opiera się na relacjach rodzinnych, natomiast dziedziczenie testamentowe wynika z woli zmarłego wyrażonej w testamencie. Dlatego też, w dziedziczeniu testamentowym, osoba zmarła może swobodnie dysponować swoim majątkiem.

Testator ma prawo wykluczyć określone osoby z dziedziczenia w testamencie. Niemniej jednak, istnieją pewne ograniczenia wynikające z ustawy, takie jak prawo do zachowku dla dzieci i małżonka, które nie mogą być naruszone nawet w przypadku istnienia testamentu.

Instytucja prawa cywilnego. Ma ona za zadanie zabezpieczenie interesów osób najbliższych dla spadkodawcy. Uniemożliwia ona spadkodawcy dowolne rozporządzanie swoim majątkiem. W ramach niej spadkobiercy są uprawnieni do otrzymania połowy kwoty, którą otrzymaliby w ramach dziedziczenia ustawowego. 

Istnieje taka instytucja w prawie cywilnym jak wydziedziczenie, to właśnie dzięki niej można pozbawić w testamencie określonych członków rodziny prawa do zachowku. 

Aby doszło do wydziedziczenia trzeba udowodnić osobie, którą chcemy pozbawić prawa do zachowku, że postępuje ona wbrew woli spadkodawcy w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Kolejną przesłanką jest dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci. Ostatnim powodem może być uporczywe niedopełnienie przez osobę mającą być wydziedziczoną obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy.

Spadkobiercy mają co do zasady obowiązek odpowiadać za zobowiązania zmarłego z własnego majątku. Wszystko zależy od tego czy spadkobierca przyjmie spadek wprost czy z dobrodziejstwem inwentarza. W pierwszej sytuacji spadkobierca odpowiada za długi spadkowe całym swoim majątkiem, bez ograniczeń. Natomiast w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca odpowiada całym swoim majątkiem, ale tylko do kwoty, którą stanowiła wartość uzyskanego spadku.

Testament może być unieważniony z różnych przyczyn, takich jak brak zdolności testamentowej zmarłego w chwili sporządzenia testamentu, wpływ osób trzecich na treść testamentu, czy też wystąpienie sytuacji sprzecznej z obowiązującym prawem.

Spadkobierca ma prawo odrzucić spadek. Procedura odrzucenia spadku wiąże się z złożeniem odpowiedniego oświadczenia przed sądem lub przed notariuszem. Spadkobierca może tego dokonać w terminie 6 miesięcy od czasu kiedy dowiedział się o powołaniu do spadku. Spadkobierca, który zdecydował się skorzystać z odrzucenia spadku jest traktowany tak jakby nie dożył jego otwarcia. Odrzucenie spadku pozwala uniknąć dziedziczenia długów, ale jednocześnie wiąże się z utratą wszelkich praw z niego wynikających. 

Osoba pozbawiona dziedziczenia, np. w przypadku testamentu, który jej nie uwzględnia, może próbować dochodzić swoich roszczeń w sądzie. Przyczyny takiego wykluczenia muszą być jednak bezprawne lub naruszające określone przepisy prawa.

Współmałżonek zmarłego może być spadkobiercą, jednak zakres dziedziczenia może być zależny od okoliczności, takich jak posiadanie potomstwa, czy też istnienie innych spadkobierców.

Zapis zwykły jest to rozporządzenie testamentowe, które zobowiązuje spadkobiercę ustawowego bądź do spełnienia świadczenia na rzecz określonej osoby, tzw. zapisobiercy.  Zapisobierca nabywa za to wierzytelność względem obciążonego spadkobiercy, a co za tym idzie może dochodzić sowich praw. 

Testament może zawierać rozporządzenie tylko jednego spadkodawcy.  Istnieje zakaz sporządzania testamentów wspólnych. Testamenty takie są bezwzględnie nieważne.